Προβληματισμοί γύρω από το Βιντεοπαιχνίδι που Σάρωσε το Steam στην Κίνα

Ένα νέο βιντεοπαιχνίδι που εκτοξεύθηκε στην κορυφή του Steam στην Κίνα μέσα σε λίγες ώρες έχει πυροδοτήσει μια έντονη δημόσια συζήτηση σχετικά με τα έμφυλα στερεότυπα και τη θέση των γυναικών στη σύγχρονη κινεζική κοινωνία. Το παιχνίδι, γνωστό αρχικά ως Revenge on Gold Diggers, βάζει τον παίκτη σε ρόλο άνδρα που ανακαλύπτει ότι οι γυναίκες με τις οποίες μπλέκει είναι χειριστικές και επιδιώκουν να του αποσπάσουν χρήματα ή δώρα. Οι αντιδράσεις του επηρεάζουν την εξέλιξη της ιστορίας, αλλά το σενάριο κρατά μια ξεκάθαρα μονοδιάστατη προσέγγιση στο θέμα.

Η φράση «Είναι πιο υπάκουος κι από σκύλο… Μακάρι να εμφανίζονταν κι άλλοι τόσο χαζοί» θέτει τον τόνο του παιχνιδιού. Απέναντι στη συναισθηματική απάτη, το παιχνίδι παρουσιάζει αποκλειστικά γυναίκες ως θηρευτές και άνδρες ως θύματα. Η εμφανής κατακραυγή που ακολούθησε οδήγησε τους δημιουργούς να αλλάξουν τον τίτλο σε Emotional Anti-Fraud Simulator, χωρίς, ωστόσο, να αλλάξει η ουσία της παρουσίασης.

Οι γυναικείοι χαρακτήρες παραμένουν καρικατούρες: influencers, επιχειρηματίες και “γλυκές” κοπέλες που ξαφνικά ζητούν Rolex. Όλες έχουν κάποια επιδίωξη, και αν δεν τους δώσεις αυτό που θέλουν, θα προσπαθήσουν να το πάρουν με άλλους τρόπους. Η δήλωση των δημιουργών ότι σκοπός τους ήταν να προκαλέσουν έναν διάλογο για τα όρια στις σύγχρονες σχέσεις, ακουμπά στην επαναλαμβανόμενη επιχειρηματολογία: «Μα δεν μιλάμε για όλες τις γυναίκες» ή «αφού υπάρχουν αυτά τα φαινόμενα, γιατί να μην τα δείξουμε;» Ωστόσο, βλέποντας όλες τις “απατεώνες” να είναι γένους θηλυκού, το σύνολο ακούγεται μονόπλευρο και επιβεβαιώνει αρνητικά στερεότυπα.

Όπως σωστά παρατήρησε μια αναγνωρίσιμη καλλιτέχνις, «Αν έχεις πλούσιο σύντροφο, είσαι χρυσοθήρας. Αν προσπαθείς να περιποιηθείς τον εαυτό σου, πάλι χρυσοθήρας. Μερικές φορές αρκεί να δεχτείς ένα ποτό.» Αντιδρώντας σε αυτό, κάποιοι παίκτες θεωρούν ότι η κριτική είναι υπερβολική, αναφέροντας ότι και οι άντρες μπορεί να είναι χρυσοθήρες. Ωστόσο, το παιχνίδι δεν παρουσιάζει καμία τέτοια περίπτωση και όταν το σενάριο επαναλαμβάνεται, η αίσθηση είναι ότι δεν πρόκειται για σύμπτωση.

Η πλατφόρμα των κινεζικών μέσων ενημέρωσης εμφανίζεται διχασμένη. Κάποιοι το χαρακτήρισαν προσβλητικό, ενώ άλλοι το είδαν ως «ευρηματικό», με αναφορά στην πραγματική οικονομική ζημιά που προκαλούν οι συναισθηματικές απάτες. Το ζήτημα δεν είναι αν το φαινόμενο είναι πραγματικό, αλλά το πώς αυτό αφηγείται — και ποια είναι η τελική στοχοποίηση.

Επιπλέον, η κατάσταση της κινεζικής κοινωνίας δεν ευνοεί τέτοιες αφηγήσεις. Οι γυναίκες συχνά θεωρούνται πιο κατάλληλες για τον ρόλο της μητέρας και της συζύγου, με επαγγελματικές φιλοδοξίες που χρειάζονται εξισορρόπηση. Η ιδέα του “καλού γάμου” είναι σταθερά ωφέλιμη και η κρατική πολιτική το ενισχύει, με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να καλεί τις γυναίκες να αγκαλιάσουν τον ρόλο της “καλής συζύγου και μητέρας”. Παράλληλα, το φεμινιστικό κίνημα αντιμετωπίζει ολοένα και συχνότερα λογοκρισία.

Ένα παιχνίδι σαν αυτό προσθέτει λάδι στη φωτιά. Δεν ενθαρρύνει διάλογο — αντ’ αυτού, αναπαράγει καχυποψία, ενισχύει στερεότυπα και επιβεβαιώνει την αντίληψη ότι ο άνδρας είναι το υποψήφιο θύμα και η γυναίκα πάντα ύποπτη. Όταν τέτοιες αναπαραστάσεις επεκτείνονται πέρα από τις σαπουνόπερες σε βιντεοπαιχνίδια, αποδεικνύει ότι αυτά τα ζητήματα δεν είναι παροδικά. Η επανάληψη της ίδιας θεματολογίας υποδηλώνει ότι ο σεξισμός και τα έμφυλα στερεότυπα παραμένουν καλά ενσωματωμένα στην κουλτούρα και αναζητούν νέες μορφές έκφρασης.