Σοβαρή ανθρωπιστική κρίση στην Αϊτή
Σύμφωνα με αναφορές του ΟΗΕ, τουλάχιστον 3.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην Αϊτή κατά τη διάρκεια των πρώτων έξι μηνών του 2025. Οι αναλυτές εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες ότι η έξαρση της βίας των συμμοριών μπορεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση και άλλων χωρών της Καραϊβικής.
Η Αϊτή, η πιο φτωχή χώρα της αμερικανικής ηπείρου, βρίσκεται εδώ και χρόνια σε κατάσταση κρίσης, με τη βία των εγκληματικών συμμοριών να αυξάνεται σε ένα περιβάλλον πολιτικής αναταραχής. Οι τελευταίοι μήνες του 2024 είχαν ήδη δείξει μια σημαντική κλιμάκωση της βίας.
«Από την 1η Ιανουαρίου έως τις 30 Ιουνίου, τουλάχιστον 3.141 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην Αϊτή», ανέφερε η Ραβίνα Σαμντασάνι, εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κατά την παρουσίαση έκθεσης στη Γενεύη. Η βία εντείνεται, ιδιαίτερα στις περιοχές Μπας Αρτιμπονίτ και Κέντρο, καθώς οι συμμορίες επεκτείνουν την επιρροή τους στο βόρειο και κεντρικό τμήμα της χώρας.
Η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται, καθώς ο αϊτινός λαός στέκεται αντιμέτωπος με τη φρικτή βία των συμμοριών και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις δυνάμεις ασφαλείας και τις λεγόμενες ομάδες “αυτοάμυνας”. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, εξέφρασε την ανησυχία του σχετικά με τις κρίσιμες συνθήκες που επικρατούν στην Αϊτή.
Το διάστημα από την 1η Οκτωβρίου 2024 έως την 30η Ιουνίου 2025, τουλάχιστον 1.018 άτομα σκοτώθηκαν, 213 τραυματίστηκαν και 620 απήχθησαν σε περιοχές όπως το Αρτιμπονίτ και το Κέντρο, με τις επιθέσεις να επεκτείνονται και στη μητροπολιτική ζώνη του Πορτ-ο-Πρενς. Συνολικά, οι δολοφονίες στην Αϊτή ανήλθαν σε 4.864, εκ των οποίων πάνω από 3.141 μόνο τους πρώτους έξι μήνες του 2025.
Ιδιαίτερα ανησυχητική ήταν η μαζική σφαγή στο Ποντ Σοντέ τον περασμένο Οκτώβριο, όπου >100 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Αυτή η τραγική εξέλιξη αποτέλεσε μια σημαντική καμπή στον κύκλο της βίας που εξακολουθεί να χαρακτηρίζει την περιοχή. Ακολούθησαν πολλές άλλες σφαγές, εξαναγκάζοντας τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, ιδίως στην πόλη Μιρεμπαλέ, όπου οι 100.000 κάτοικοι βρέθηκαν χωρίς επιλογή και κατέφυγαν σε άλλες περιοχές για να σωθούν.
«Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτός από το Πορτ-ο-Πρενς αυξάνονται σε περιοχές της χώρας όπου η παρουσία του κράτους είναι σχεδόν ανύπαρκτη», προειδοποίησε η Ουλρίκα Ρίτσαρντσον, προσωρινή επικεφαλής της Binuh. Η πολυεθνική Αποστολή υποστήριξης στην ασφάλεια (MMAS), που αναπτύχθηκε στην Αϊτή τον Ιούνιο του 2024 υπό την ηγεσία της Κένυας, δυσκολεύεται στην προσπάθεια συγκράτησης της βίας λόγω ελλείψεων σε μέσα.
Ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι η επέκταση του εδάφους ελέγχου των συμμοριών συνιστά έναν μεγάλο κίνδυνο, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση του λαθρεμπορίου όπλων και διακίνησης ανθρώπων πέρα από τα εθνικά σύνορα, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή αποσταθεροποίηση στις γειτονικές χώρες της Καραϊβικής. Για τον λόγο αυτό, ο ΟΗΕ απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει την υποστήριξή της προς τις αϊτινές αρχές, που έχουν την ευθύνη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το 2022, το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε επιβάλει καθεστώς κυρώσεων που περιλάμβανε στοχευμένο εμπάργκο στα όπλα. Ωστόσο, ο ΟΗΕ υπογραμμίζει ότι αυτό το εμπάργκο προσκρούει σε σημαντικές αδυναμίες στον έλεγχο των συνόρων, τόσο από τις χώρες προέλευσης των όπλων όσο και από την ίδια την Αϊτή, με αποτέλεσμα την αδυναμία αποτελεσματικής παρακολούθησης και αναχαίτισης των παράνομων φορτίων. Η κατάσταση παραμένει κρίσιμη και οι αποστάσεις για μια ουσιαστική βελτίωση φαίνονται ακόμη μεγαλύτερες.
